Wat zijn de ontwikkelingen?

• Inleiding

Binnen dit programma hebben we de opgave om inwoners goede ondersteuning en zorg te bieden en ook de financiële taakstelling te behalen die met de transities gepaard ging. Deze opgave omschrijven we als de transformatie binnen het sociaal domein. De transformatie richt zich op een beweging, waarbij hulp en ondersteuning integraal samen met het gezin wordt ingezet en die meer aansluit bij het gewone leven en bij de eigen kracht van inwoners. Hiervoor versterken wij de sociale structuren in de dorpen, voeren medewerkers van de dorpsteams integrale gesprekken met inwoners en regelen ze integrale ondersteuning waar nodig. We regelen dat de gevraagde ondersteuning beschikbaar, kwalitatief goed en direct inzetbaar is. Keuzevrijheid voor onze inwoners is daarbij belangrijk.

We werken met het model van de piramide van eigen kracht. In de top zien we de individuele voorzieningen. In het middenstuk de collectieve voorzieningen en de toegang tot de zorg en ondersteuning en in het onderste deel de versterking van de sociale structuren in onze dorpen.
De integrale doelstellingen zijn opgenomen in programma 5.

In bijgaand schema ziet u in welke programma’s de onderdelen van de transformatie staan. Daarnaast valt een klein deel van de activiteiten ook onder de programma’s 3, 4 en 9.

Er ligt een opgave om in een periode van vier jaar de inkomsten en uitgaven binnen het sociaal domein in balans te krijgen. Omdat de uitgaven in 2018 sterk stegen, stelden we eind 2018 de taskforce sociaal domein in. De taskforce 2019 kreeg de opdracht om door inkomstenvermeerdering en beheersing van de uitgaven de realisatie op het niveau van de meerjarenbegroting 2019 te brengen.  We formuleerden daartoe acht concrete acties. Begin 2020 worden de acties uit 2019 geëvalueerd en afgerond en stellen we vast wat in (de taskforce) 2020 nodig is om het vierjarige doel te bereiken. Parallel daaraan herijken we de beleidskeuzen binnen het sociaal domein, waarbij we speciale aandacht hebben voor de vraag wat nodig is om de preventie en de sociale structuur in onze dorpen te versterken. Ook bekijken we hoe we de innovatiegelden effectief inzetten.

Hieronder gaan we in op ontwikkelingen op basis van nieuwe wetgeving en de opgaven binnen de transformatie.

Wettelijke ontwikkelingen
Invoering Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) (zie ook programma 2)
De Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) treedt per 1 januari 2020 in werking.
Deze wet is de opvolger van de Wet bijzondere opnemingen psychiatrische ziekenhuizen (Bopz) en maakt het mogelijk mensen in verband met psychiatrische problematiek gedwongen te laten opnemen en behandelen.

Inning eigen bijdragen Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)
Het CAK stelt de eigen bijdragen op grond van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) vast en int deze voor gemeenten. Zorgaanbieders waren t/m 2019 verantwoordelijk voor het juist aanleveren van gegevens over de Wmo-voorzieningen van onze inwoners. Vanaf 2020 zijn wij verantwoordelijk voor het juist aanleveren van deze gegevens. Het CAK legt aan deze inwoners vervolgens een eigen bijdrage op.

Voorbereiding Beschermd wonen
Vanaf 2021 verschuift de verantwoordelijkheid voor inwoners die nu nog in beschermde woonvoorzieningen wonen van de centrumgemeente naar de regiogemeenten. De financiële middelen komen vanaf 2022 gefaseerd lokaal beschikbaar. Op dit moment vindt binnen regionaal en bovenregionaal verband overleg plaats over deze fasering  en de consequenties hiervan. Eind 2019 maken we in de regio Zuid-Oost financiële samenwerkingsafspraken hierover. In het eerste kwartaal van  2020 worden deze afspraken doorvertaald naar afspraken binnen U16 verband.

In vervolg op de vastgestelde Regionale Koers beschermd wonen en maatschappelijke opvang moeten wij een breed palet aan voorzieningen bieden. Van lichte vormen van begeleiding tot gespecialiseerde opvang en beschermd wonen. Hierbij is het onze opgave om meer dan nu andere mogelijkheden te benutten om ook deze inwoners een passende woonvorm te bieden. Dit vormt een onderdeel van het programma Wonen en Zorg (zie programma 6). Aandacht voor draagvlak bij omwonenden blijft van belang. Eind 2019 wordt een lokaal uitvoeringsplan ter besluitvorming voorgelegd aan de raad. Hierin is onze lokale opgave verder uitgewerkt. Aan deze opgave werken we intensief samen op regionaal en bovenregionaal niveau.

Wijziging woonplaatsbeginsel Jeugdwet
De inwerkingtreding van het nieuwe woonplaatsbeginsel is uitgesteld naar 1 januari 2021. In 2020 treffen we voorbereidingen voor de uitvoering van deze wetswijziging. De compensatieregeling die we ontvangen voor de voogdij/18+ onder de oude regeling, blijft een jaar langer gelden.

• Verdere opgaven

Stichting Sociale Dorpsteams
Samen met de Stichting Sociale Dorpsteams werken we aan een verdere professionalisering waarbij de coördinatie van zorg wordt versterkt. Vanwege de herijking van de beleidskeuzen sociaal domein passen we, indien nodig, de opdracht aan om preventie  en de sociale structuur binnen onze dorpen te verstevigen. We evalueren het besturingsmodel van de Stichting Sociale Dorpsteams.

Regionale contractering jeugdhulp en Wmo-begeleiding
In 2019 herijkten we in de regio Zuidoost Utrecht ons inkoopmodel voor de Jeugdhulp en Wmo-begeleiding. In 2020 contracteren we opnieuw de jeugdhulp en Wmo-begeleiding. We versterken daarbij het gezamenlijke contractmanagement en –beheer. Specifiek aandachtspunt hierbij is het terugdringen van de administratieve lasten. Dit is een omvangrijk project.

Implementatie bovenregionale inkoop Essentiële functies
We besteden per 1 januari 2020 de essentiële functies opnieuw aan (de gesloten jeugdhulp, jeugdhulp gecombineerd met verblijf en onderwijs, en de klinische ggz). De implementatie vraagt nieuwe werkwijzes van alle betrokken partijen in de keten, de aanbieders, de sociale teams (alsmede werk & inkomen en wonen), het regionale doorbraak/meedenkteam, SAVE en de Raad voor de Kinderbescherming.

Transformatieagenda jeugdhulp
We continueren in regionaal verband het programma Transformatieagenda jeugdhulp.
Dit programma wordt gefinancierd uit de transformatiegelden die we als regio hebben gekregen.
Het programma richt zich op hulp en ondersteuning goed organiseren rondom het gezin, opbouw van jeugdhulp dichtbij en leren-ontwikkelen. De afspraken over coördinatie van zorg door de Sociale Dorpsteams en de doorontwikkeling van de doorbraakteams en meedenkteams (ter ondersteuning van de Sociale Dorpsteams) krijgen nader vorm. Daarnaast richt het programma zich op het opbouwen van regionaal aanbod jeugdhulp om de afbouw van residentiële voorzieningen mogelijk te maken. Beide acties ondersteunen de nieuwe inkoop van jeugdhulp, zowel bovenregionaal (per 2020) als regionaal (per 2021).

Aanpak huiselijk geweld
In 2019 is een nieuwe bovenregionale visie op huiselijk geweld en kindermishandeling vastgesteld. Deze wordt in 2020 geïmplementeerd. Belangrijke onderdelen daarbij zijn een verbeterde meldcode en kinderen in heftige echtscheidingssituaties.

Jeugdhulp kinderen in een asielzoekerscentrum (AZC)
Vanaf 2019 zijn gemeenten verantwoordelijk voor de organisatie en financiering van de jeugdhulp, inclusief de jeugd-ggz, aan kinderen in een asielzoekerscentrum (AZC). We geven in samenwerking met de Stichting Sociale Dorpsteams en de GGD uitvoering aan deze verantwoordelijkheid.

Regionaal actieprogramma passend onderwijs en jeugdhulp
De regio Zuidoost Utrecht heeft in 2019 samen met de samenwerkingsverbanden voor het primair onderwijs (PO) en het voortgezet onderwijs (VO) een Actieprogramma Passend Onderwijs en Jeugdhulp opgesteld. De acties worden grotendeels in 2020 uitgevoerd en zijn erop gericht om eerst de basisafspraken op orde te brengen en daarna met advies vanuit het landelijk programma 'Mét andere ogen' (advies voor versnelling van samenwerking onderwijs, zorg en jeugd).

Strategische Kaders Participatiewet
We maken nieuwe afspraken over de uitvoering van de Participatiewet als onderdeel van de brede ondersteuning binnen het sociaal domein in onze regio. Met de invoering van de Participatiewet doen meer inwoners met een fysieke of mentale beperking een beroep op ondersteuning. Onze dienstverlening was tot dusver voornamelijk gericht om inwoners met goede kansen op werk te bemiddelen. Met het oog op de ontwikkeling van de doelgroep op (midden)lange termijn maakten we afspraken over een intensivering van de begeleiding van onze inwoners die zonder bemiddeling en begeleiding geen kans hebben op werk. De Strategische Kaders voeren we vanaf 2020 uit.

Aanpak personen met verward gedrag
In onze aanpak voor personen met verward gedrag werken we aan de uitvoeringspraktijk vernieuwen door leer- en werkbijeenkomsten en  integrale intervisie te organiseren voor alle professionals in het werkveld. Hiervoor ontvangen we een subsidie van ZonMw, een organisatie die onderzoek en innovatie op het terrein van gezondheid en zorg stimuleert. Dit verbinden we ook met de invoering van de Wet verplichte GGZ.

Sturingsinformatie en monitoring
In vervolg op de taskforce sociaal domein zetten we verder in op sturingsinformatie verbeteren. Ook regionaal ontwikkelen we de monitoring verder en streven we naar de invoering van een regionaal dashboard met sturingsinformatie.

Continuering vertrouwenspersoon
In 2020 gaan wij door met de onafhankelijke vertrouwenspersoon hulp en ondersteuning. De financiering wordt onderdeel van de nota Uitgangspunten sociaal domein.